Gebelik, doğum, kronik öksürük ve aynı zamanda genetik bir eğilim de varsa vajen duvarı ve pelvik taban dediğimiz basen altındaki kaslarda gevşeme olabilir. Bunun sonucu vajina gevşemesi, idrar kaçırma, rahim sarkması gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu durumların hem önlenmesi, hem tedavisi amacıyla Kegel dediğimiz egzersiz yapılabilir. Amaç pelvis tabanı kaslarının güçlendirilmesidir.
Bu kasların nerede olduğu ve nasıl kullanılabileceği jinekolog tarafından öğretilebilir ama kendiniz de idrarınızı yaparken nasıl durdurduğunuza dikkat ederek veya vajinanızın girişini sadece oradaki kasları sıkarak daraltmayı deneyerek öğrenebilirsiniz. Bunu yaparken karın, bacak veya kalça kaslarının hiçbirini kasmamalı, rahat nefes almalısınız. Pelvis tabanı kasları kasılınca dış genitaller ve anüs hafifçe yukarı doğru hareket ederler. Kasılma-gevşeme şeklinde arka arkaya 10 kez tekrarlanan egzersiz, günde en az 3 kere yapılmalıdır. Egzersiz ne kadar sık yapılırsa o kadar kolay hale gelir. Eğer Kegel yapılamıyorsa, Biofeedback denilen bir fizik tedavi cihazı ile tedaviye geçilebilir. Eğer egzersiz düzenli yapılırsa 12 hafta sonunda sıkıntıların büyük ölçüde geçtiği görülmektedir.
Elektriksel Uyarımın Çizgili Kaslar Üzerine Düzenleyici Etkisi
Kas Dokusu, çeşitli durumlarda incelme (atrofi) veya kalınlaşma (hipertrofi) şeklindeki adaptasyon kapasitesine sahip bir dokudur. Bu adaptasyon fiziksel aktivite, kasın kullanılmaması veya aşırı kullanımı, hasarlanması (travma, cerrahi, doğum…vs), sinir-kas hastalıkları ve yaşlanma gibi çeşitli nedenlere bağlı ortaya çıkar.
Kas atrofisi, kas hücreleri içindeki proteinlerin, hücre içi organeller ve hücre içi sıvısı gibi yapıların azalması/kaybı ile ilişkilidir. Sonuç olarak kas hacmi azalır ve kas gücü kaybına neden olur. Kasın atrofiye gitmesinde ana nedenler sinir-kas-iskelet yaralanmaları, hareketsizlik ve kasların kullanılmaması, uzamış yatak istirahatı, ağır hastalıklar ve yaşlanmadır.
Kas hipertrofisi, kas hücreleri içindeki proteinlerin, hücre içi organeller ve hücre içi sıvısı gibi yapıların artması ile ilişkilidir. Sonuç olarak kas hacmi artar ve kas gücünde artışa neden olur. Kas öncü hücreleri de bu süreçte önemli rol oynar ve birkaç faktör bu öncü hücrelerin harekete geçmesini kontrol eder. Eğer kas öncü hücreleri uyarılır ise, kas içinde var olan liflerin yeniden yapılanması, genişlemesi ve yeni kas lifi oluşumları meydana gelir. Kas öncü hücrelerini uyaran ve hipertrofiye neden olan faktörler içinde en önemlisi kasın sürekli kullanımıdır. Buna en güzel örnek spor ve egzersizdir. Sürekli çalıştırılan kaslarda birkaç hafta içinde hacim ve güç artışı başlar.
Elektrik uyarımı ile kas hacminde ve gücünde artış sağlama uzun yıllardır fizik tedavi hekimleri tarafından kas felci, ağır iskelet kası yaralanmaları, sinir-kas hastalıkları ve uzun süre yatağa bağımlı olma gibi durumlarda kasın atrofiye gitmesine engel olmak ve/veya atrofiye gitmiş kasları normal hacimlerine ulaştırmak amacı ile yaygın şekilde kullanılmaktadır. Elektrik uyarım, kasa normal egzersiz yapıyormuş gibi kası yaptırarak etkili olur. Belli aralıklar ve şiddetler ile (kasın büyüklüğüne ve fonksiyonuna göre veya istenen sonuca göre değişmektedir) kasın elektriksel olarak uyarılması hem kasın egzersizi nedeni ile hem de kas öncü hücrelerini uyararak kasta hipertrofiyi destekler. Böylece hacim olarak hem de güç olarak gelişen kas normal fonksiyonuna döner veya daha da güçlenir.
Yaşın ilerlemesine bağlı olarak ortaya çıkan idrar kaçırma ve vajen kaslarının gevşemesine bağlı olarak ortaya çıkan cinsel işlev bozuklukları oldukça sık görünen problemlerdir. Çoğunlukla nedeni idrar torbasının ağzını ve vajen etrafını destekleyen genital bölge destek kaslarında (Pelvik taban kasları da denir) yaşın ilerlemesi veya kronik travmaya (çoklu gebelik ve doğumlar) bağlı olarak ortaya çıkan atrofidir. Genital bölge destek kaslarının atrofisi ve buna bağlı gelişen güçsüzlük nedeni ile idrar hissi geldiği kaslar, idrar tutmayı destekleme fonksiyonunu yapamaz. Ayrıca cinsel işlev sırasında doğal olarak gelişen vajen genişlemesi bu kaslardaki güçsüzlük ve atrofi nedeni ile kompanse edilemez ve aşırı genişleme cinsel işlev bozukluğuna neden olabilir. Bu nedenle pelvik taban kaslarını geliştirici egzersiz programları geliştirilmiştir ancak genellikle uygun sıklıkta ve sürelerde yapılamayan bu egzersizler ya geçici başarı sağlar ya da başarı sağlayamaz. Son yıllarda iyice geliştirilmiş olan kaslarının elektriksel uyarımı ile egzersiz yapılması giderek yaygınlaşmıştır ve atrofi ile mücadelede daha etkili ve kalıcı sonuçlar oluşturmaktadır. Vajen aracılığı ile uygulanan düzenli elektriksel uyarımlar sonucu, hem güç hem de hacim olarak gelişen genital bölge destek kasları idrar tutmayı oldukça kolaylaştırır, cinsel işlev sırasında vajenin aşırı genişlemesine engel olur ve düzenli kullanım ile uzun dönemlerde yan etki olmaksızın etkinliğini korur.
