İdrarın ani ve istemsiz olarak idrar yolundan dışarı çıkması idrar kaçırma olarak tanımlanır. İdrar kaçırma kadınların önemli bir kısmında rastlanan bir sorundur ve ileri durumlarda kadının kendini toplumdan soyutlamasına bile neden olabilir.
Hamilelikte idrar kaçırmanın nedeni henüz tam olarak bilinmemekle birlikte en sık görülen sebebi, idrar yolu ve mesane enfeksiyonlarıdır. Büyüyen rahim de bazen mesaneye baskı yaparak idrar kaçırmaya yol açabilir. Hamileyken idrar kaçıranların doktorlarına bu şikayetlerinden mutlaka bahsetmeleri gerekir. Hamile bir kadın bu sorunu yaşıyorsa nedenlerin mutlaka araştırılması ve tedavi edilmesi gerekir. Çok basit bir idrar testi ve idrar kültürü ile sebep tespit edilip, hangi tür ilacın kullanılacağına karar verilir.
Orta yaşın üzerindeki kadınlar genç olanlara göre daha fazla idrar kaçırma sorunları yaşarlar. Ancak bu yaşlanmakla durumu kabul etmek anlamına gelmez. İdrar kaçırma sorunu hangi yaşta olursa olsun tedavi edilebilen bir hastalıktır.
İleri yaşlarda mesane kası ve basen tabanındaki kasların elastikiyeti azalacağından dolayı buradaki yük mesane boynunun gevşemesine yol açar ve idrar kaçırma sorunu ortaya çıkar. Özellikle 60 yaşından sonra %30 civarındadır. Genel olarak, toplumda idrar kaçırma %15-20 arasında gözlemlenmektedir. Fakat kişi bu durumu rahatsızlık olarak kabul etmediği için doktora gitmemektedir.
Kadının yapmış olduğu doğum sayısı idrar kaçırmayla ilişkilendirilebilir, sayı arttıkça idrar kaçırma ihtimali artar. Zor doğum yapmış olması, iri bebek doğurmuş olması, doğum esnasında gerçekleşen travmalar, müdahaleli doğum yapmış olması idrar kaçırmada önemli rol oynarlar. Bunların dışında ırk faktörü vardır, siyah ırkta kas elastikiyeti daha iyi olduğundan beyaz ırkta daha fazla görülmektedir. Sigara içen kadınlarda 2-3 kat daha fazla görülür. Ağır metabolik hastalıklar, multipl skleroz, diyabet, beyin travmaları gibi hastalıklar idrar kaçırmada önemli rol oynarlar.
Hastalığın tanısında idrar kaçırma tipinin belirlenmesi doğru tedavinin seçilmesi açısından büyük önem taşır. Bunu sağlamak için idrar kaçıran bir kadının öncelikle bir hekime başvurması ve birtakım testlerden geçmesi gerekir. En basiti idrar testi ve idrar kültürüdür. Enfeksiyon faktörü elenirse hastanın 3 tip idrar kaçırma nedeninden hangisinden şikayetçi olduğu belirlenir.
Op. Dr. Mehmet Ergez
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı & Ürojinekoloji
